Ένα ατύχημα στο πρόσωπο μπορεί να έχει επίπτωση στα δόντια και προκαλεί σημαντική ψυχική αναστάτωση στον ασθενή και στους οικείους του. Ανάλογα με την ηλικία, τον τύπο του τραύματος, και την έκταση του, η αντιμετώπιση ακολουθεί συγκεκριμένα πρωτόκολλα και μπορεί να είναι από πολύ απλή εως σύνθετη.
Συνήθεις κατηγορίες οδοντικού τραύματος είναι οι εξής:
Κάταγμα από τραυματισμό
Το κάταγμα τμήματος ενός ή περισσοτέρων δοντιών είναι το συνηθέστερο τραύμα στο στόμα και αφορά τόσο τα παιδιά όσο και τους ενηλίκους. Παρά τη θορυβώδη εικόνα του, η αντιμετώπιση του συνήθως είναι απλή, γρήγορη και άμεση.
Μετακίνηση
Πολλές φορές μετά από ένα ατύχημα στο πρόσωπο κάποιο δόντι ή κάποια δόντια μετακινούνται και αλλάζουν θέση. Έτσι, το δόντι ή τα δόντια μπορεί να:
- Eνσφηνωθεί/ούν, δηλ. να μετακινηθούν μέσα στην γνάθο με αποτέλεσμα να μην είναι εμφανές πλέον ένα μεγάλο τμήμα τους ή ακόμα και να μην φαίνεται καθόλου πλέον.
- Eκγομφωθεί/ούν, δηλ. να μετακινηθούν έξω από το φατνίο τους (δηλ. τη θέση τους) με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί μερική ή ακόμα και ολική εκγόμφωση τους (το δόντι είναι ολόκληρο έξω από το φατνίο του).
- Mετακινηθεί/ούν γλωσσικά ή παρειακά, δηλ. να ”μπουν” περισσότερο ”μέσα” στο στόμα ή να προ-εξέχουν προς την πλευρά του χείλους.
Κάταγμα από παθολογικά αίτια
Κάταγμα δοντιού ή δοντιών μπορεί να προκληθεί όχι απαραίτητα από τραυματισμό αλλά και από παθολογικά αίτια, όπως:
- Τερηδόνα δηλ. από την μικροβιακή πλάκα που συσσωρεύεται λόγω πλημμελούς στοματικής υγιεινής και υπονομεύει τη δομική αντοχή του δοντιού, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αντιλαμβάνεται ξαφνικά την έλλειψη τμήματος του δοντιού.
- Βρουξισμό δηλ. από την αγχώδη υπερλειτουργία των γνάθων. Ο ασθενής ”σφίγγει” ή ”τρίζει” τα δόντια του είτε στον ύπνο ή κατά τη διάρκεια της ημέρας λόγω στρες, με αποτέλεσμα την σταδιακή απόσπαση τμήματος της οδοντικής ουσίας των δοντιών ή σε πιο έντονες καταστάσεις την απώλλεια μεγάλου τμήματος των δοντιών ή ακόμα και την πρόκληση ατελών (ρωγμωδών) ή και τελείων καταγμάτων.
- Λανθασμένη επιλογή προσθετικών αποκαταστάσεων, όπως μια ογκώδης θήκη ή γέφυρα ή συνηθέστατα ένας ενδορριζικός άξονας σχήματος ”βίδας” που τραυματίζουν το δόντι και τελικά προκαλείται κάταγμα.
- Τραυματογόνος σύγκλειση, όταν κάποιο δόντι ή δόντια υπόκεινται σε υπερβολικές μασητικές δυνάμεις. Αυτό συμβαίνει, όταν οι επαφές μεταξύ των δοντιών είναι περισσότερο έντονες απ΄ ό,τι θα έπρεπε.
